Böyük Britaniyaya gətirilən və 1,5 milyon ildən çox yaşı olduğu təxmin edilən buzlaq silindri, iqlimşünaslara insan yaranmazdan əvvəlki dövrlərin sirlərini açmağa kömək edə bilər.
Manset.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, alimlər, bu kristal təmiz buz parçasını əritməklə, keçmişdəki iqlim dəyişikliyi haqqında həyati əhəmiyyətli məlumatlar əldə etməyi planlaşdırırlar.
Bu buzlaq silindri, Britaniya Antarktika Tədqiqatının Kembricdəki -23°C dondurucu anbarında qorunur və Yer kürəsində tapılmış ən qədim nümunə hesab olunur. Alimlər hesab edirlər ki, bu buzlaqda sıxışan mikroskopik maddələr, o cümlədən toz, vulkanik kül və dəniz yosunları, keçmiş iqlim haqqında qiymətli məlumatları əks etdirir. Bu maddələr küləyin istiqamətləri, temperatur və dəniz səviyyələri haqqında milyonnlarla il əvvələ gedən məlumatlar saxlayır.
"Dondurulmuş zaman kapsulu"
Buzlaq nümunələrinin analizindən məsul olan doktor Liz Thomas bildirib ki, bu, Yer tarixinin tamamilə naməlum bir dövrüdür və əldə edilən məlumatların iqlim elmi üçün inqilabi ola biləcəyini söyləyib. Araşdırmalar zamanı, buz qutuları yalnız 15 dəqiqə açıla bilər; işçilər isə qorunmaq üçün qalın paltar, çəkmələr, əlcəklər və baş geyimləri ilə təmin edilirlər.
Antarktidadan Avropaya qədər uzun yol
Buz silindrləri, çoxmillətli bir komanda tərəfindən dörd mövsüm ərzində Antarktida’dakı İtaliya-Fransa tədqiqat bazası Concordia-dan təxminən 40 km aralıda qazılmışdır. Buzlar, bir metr uzunluğunda parçalara bölünərək Avropaya göndərilmişdir. Ümumilikdə, 2,8 kilometrlik bir buzlaq qazılaraq toplanmışdır ki, bu da səkkiz Eyfel qülləsinin hündürlüyünə bərabərdir.
800 min il əvvəli iqlim məlumatları
Kembric laboratoriyasında aparılacaq yeddi həftəlik analiz zamanı, buz əridiləcək və maye nümunələri yüksək həssaslıq spektrometrinə yönəldiləcək. Bu cihaz, keçmiş iqlim məlumatlarını toplayaraq 20-dən çox kimyəvi elementi və iz metalları ölçəcək. Araşdırmalar göstərir ki, bu buzlaq silindrləri 800.000 ilə 1,5 milyon il əvvələ aid məlumatlar təqdim edə bilər. Bu dövr, iqlim dəyişikliyi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Keçmiş və gələcək arasındakı əlaqə
Doktor Liz Thomas qeyd edib ki, o dövrdə atmosferdəki karbon dioksid səviyyələri indiki ilə bənzər və ya daha yüksək ola bilər. Bu məlumatları müasir dövrün sürətli istiləşməsi ilə müqayisə edərək, alimlər gələcək üçün kritik xəbərdarlıqlar əldə edə bilərlər. Buzlaqlardakı toz miqdarı, həmçinin Antarktida buz təbəqələrinin kiçilməsi və nəticədə dəniz səviyyəsinin artması haqqında daha dərin anlayışlar formalaşdırmağa kömək edəcək.
Bu tarixi buzlaq, həmçinin insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan iqlim böhranını daha yaxşı qiymətləndirmək üçün mühüm bir vasitə ola bilər.
