Avropada yeni dövrün başlanğıcı - Təhlükəsizlik və müdafiə hazırlıqları

İkinci Dünya Müharibəsindən sonra qurduğu nizam sayəsində rifah içində yaşayan Avropada vəziyyətin dəyişə biləcəyi haqda narahatlıqlar artmaqdadır. ABŞ artıq əvvəllər olduğu kimi müdafiə məsələlərinə yanaşmır, bununla yanaşı, Avropa bir vaxtlar yaşadığı sülh və inkişaf dövrünü geridə qoyaraq yeni bir müharibə və yoxsulluq dövrünə sürüklənə bilər.

Manset.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, Avropanın bu gün yaşadığı təhlükəsizlik məsələləri ilə bağlı başlıca faktor Rusiyanın müharibəsi və NATO-nun təhlükəsizlik təminatlarıdır. NATO-nun Baş katibi Jens Stoltenbergin “Rusiya 2030-cu ilə qədər bir NATO ölkəsinə hücum edə bilər” söyləməsi, Avropa liderlərini təhlükəsizlik məsələlərinə daha ciddi yanaşmağa məcbur edir.

Avropa, xüsusilə, yeni dövrün tələblərinə uyğun hərbi hazırlıqlarına başlamağa qərar verib. Hollandiya, Rotterdam və Antverpen limanlarında hərbi məqsədlər üçün xüsusi ərazilər ayrılacaq. Bu limanlarda silahların və hərbi təchizatların daşınması planlaşdırılır, bu isə Avropanın müdafiə hazırlıqlarının ciddi olduğunu göstərir.

Rotterdam limanı kimi Avropanın ən böyük ticarət limanlarında hərbi məqsədli zonaların ayrılması, əvvəlki dövrlərdə görülməmiş bir tədbirdir. Bu limanlarda, həmçinin strateji ehtiyatların saxlanması üçün xüsusi ərazilər ayrılacaq. Avropa, bu sahələrdə, əsasən enerji, dərmanlar, mis, litium kimi xammalları saxlayacaq.

Bununla yanaşı, Baltikyanı ölkələrdə “Böhran və ya müharibə zamanı nə etməliyik?” adlı bukletlərin paylanması, həmin ölkələrin də hərbi hazırlıqlara böyük diqqət yetirdiyini göstərir. Finlandiya, Estoniya, Latviya və Litva müharibəyə hazır olmaq üçün yeni addımlar atır, hərbi xərclər artırılacaq, məcburi hərbi xidmətlər bərpa ediləcək.

Polşa, Rusiya ilə sərhədinə yaxın əraziləri daha yaxşı müdafiə etmək üçün bir çox yeni hərbi sistemləri qəbul edir. Həmçinin, ABŞ ilə yaxşı əlaqələrə malik olan Polşa, yüksək inkişaf etmiş hərbi təchizat və sistemlərə sahibdir. Digər Avropa ölkələri isə ABŞ-a olan asılılıqlarını azaltmağa çalışır, lakin bu, qısa müddətdə çətin olacaq.

Avropa, son illərdə bir çox təhlükəsizlik məsələlərini ABŞ-a həvalə edib. Lakin hazırda bu asılılığın sona çatması və Avropanın öz müdafiəsini təmin etməsi üçün böyük bir büdcə ilə yeni müdafiə strategiyalarına başlamağa çalışır. Bu, 800 milyard avro büdcə ilə həyata keçiriləcək. Lakin, Avropa ölkələrinin bu keçmiş asılılıqdan nə qədər sürətlə azad olacağı və özlərini müdafiə edə biləcəyi hələ də sual altındadır.

Bu məsələdə Türkiyə də ön plana çıxır. Son 10 ildə öz hərbi imkanlarını inkişaf etdirən Ankara, Avropa ilə hərbi sahədə sıx əməkdaşlıq edir. PUA-lar, artilleriya sursatları və digər hərbi texnologiyalar sahəsindəki əməkdaşlıq, iki tərəf arasında güclü bir strateji əlaqə yaradıb.

Avropa, son illərdə qlobal böhranlar və fövqəladə vəziyyətlər qarşısında zəif qalan bir qurum olaraq, öz təhlükəsizliyini təkbaşına təmin edə bilib-bilməyəcəyini sorğuya çıxarır. Bu sual yalnız Avropa İttifaqı üçün deyil, həm də NATO və BMT üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Avropa, yeni bir dövrə qədəm qoyaraq öz təhlükəsizlik şəbəkəsini yenidən qurmağa başlayıb, lakin bu yolun nə qədər çətin olacağı və uğur qazanıb-qazanmayacağı hələ də böyük bir sirr olaraq qalır.