ABŞ-nin Suriyadakı hərbi bazaları regiondakı geosiyasi balansı formalaşdıran mühüm faktorlardan biridir. Əl-Tanfdan Əl-Həsəkəyə, Rakkadan Deyr əz-Zora qədər genişlənən bu baza şəbəkəsi, ABŞ-nin bölgədəki strateji məqsədlərini həyata keçirmək üçün mühüm bir vasitədir.
Manset.az Haber Global-a istinadən xəbər verir ki, bu bazalar yalnız hərbi məqsədlərə xidmət etməklə qalmır, həm də İsrailin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və enerji resurslarına nəzarət kimi daha geniş geosiyasi məqsədləri də güdür.
Əl-Tanf: Strateji mərkəz və geosiyasi təsirlər
Əl-Tanf bazası, ABŞ-nin Suriyadakı ən vacib hərbi mövqelərindən biridir. Suriya, İordaniya və İraq sərhədlərinin kəsişməsində yerləşən bu baza, regional geosiyasi tarazlıqları dərindən təsir edir. 2011-ci ildə yaradılan bu baza, ilkin olaraq İŞİD-ə qarşı antiterror əməliyyatları üçün nəzərdə tutulmuşdu, amma zamanla ABŞ-nin daha geniş strateji məqsədləri üçün əhəmiyyətli bir mərkəzə çevrilib. Əl-Tanf bazası, İranın Suriya üzərindən Livana gedən təchizat yollarını kəsmək məqsədini daşıyan mühüm bir strateji nöqtədir.
Əl-Tanfın bölünməyə səbəb olması
Əl-Tanf, Suriyanın dövlət nəzarətindən kənarda qalan və təcrid olunmuş ərazilərdə yerləşir. Təxminən 55 km-lik təhlükəsizlik zonası bu bazaya ABŞ-yə, bölgədəki müttəfiqlərinə dəstək vermək, təlim və kəşfiyyat təmin etmək imkanı yaradır. Həmçinin, İranın dəstəklədiyi qüvvələrin bu bölgəyə daxil olmasının qarşısını alaraq ABŞ və müttəfiqlərinin təsirini artırır. Bu, Suriyanın suverenliyinin parçalanmasına səbəb olur.
Siyasi və strateji perspektivlər
Əl-Tanfın mövcudluğu, yalnız hərbi deyil, həm də siyasi baxımdan mühüm dönüş nöqtəsidir. Ekspertlər, ABŞ-ın bu hərbi mövcudluğunu "Böyük İsrail" vizyonunun və "David Dəhlizi" layihəsinin bir hissəsi kimi qiymətləndirirlər. Əl-Tanf, İsrailin ərazi genişlənməsi və nəzarətini təmin edən əsas baza kimi istifadə olunur.
ABŞ-nin Suriyadakı digər əsas bazaları
Əl-Tanfın xaricində, ABŞ-nin Suriyadakı digər hərbi bazaları şimal-şərq bölgəsində yerləşir. Həsəkə, Raqqa, Deyr əz-Zor və Təbqa kimi şəhərlərdə yerləşən bu bazalar, əsasən Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ) ilə əməkdaşlıq məqsədi güdür. Beynəlxalq Münasibətlər üzrə mütəxəssis Prof. Dr. Hasan Köni, bu bazaların Suriyanın şərqindəki enerji yataqları üzərindəki iqtisadi və strateji əhəmiyyətini vurğulayır. Əl-Tanf və digər bazalar, ABŞ-nin hava əməliyyatlarının mərkəzi rolunu oynayır və həmçinin xüsusi təyinatlı qüvvələrə təlim və kəşfiyyat dəstəyi verir.
ABŞ-nin Suriyadakı strateji mövqeyi: İslam dövləti və QSD ilə mübarizə
ABŞ, Suriyanın şərqindəki enerji resurslarına nəzarət etməklə yanaşı, bu ərazilərdəki terrorçu QSD qüvvələrini qorumağa çalışır. Prof. Dr. Köni, ABŞ-nin bu strategiyasını "Suriya rejimi və İranın dəstəklədiyi qüvvələrin bölgəyə daxil olmasının qarşısını almaq" kimi izah edir. ABŞ, bu mövqeyini həm də enerji resurslarına nəzarət etmək və terrorizmlə mübarizə aparmaq məqsədilə gücləndirir.
İsrailin təhlükəsizliyini təmin etmək: ABŞ-nin əsas məqsədi
Bəzi ekspertlər, ABŞ-nin Suriyadakı hərbi mövcudluğunu yalnız İŞİD-ə qarşı mübarizə ilə izah etməyin doğru olmadığını vurğulayırlar. Əslində, ABŞ-nin əsas məqsədi, İranın regional təsirini zərərsizləşdirmək və İsrailin təhlükəsizliyini təmin etməkdir. ABŞ, Suriyanın şərqindəki enerji resurslarını nəzarət altında saxlamaqla, həm Suriya rejiminə təzyiq etməyi, həm də bu resursları SDQ vasitəsilə nəzarətdə saxlamağı hədəfləyir.
Bu hərbi bazalar yalnız ABŞ-nin Suriyadakı mövcudluğunu deyil, həm də regiondakı geosiyasi gedişatını formalaşdıran mühüm amillərdən biridir.
